محمد جواد محمدی نژاد

از دید این حقیر حیات یعنی قدرت ایجاد "تعامل" با محیط پیرامون و تأثیرگذاری بر آن و تأثیر پذیری از آن و حیات متعالی وقتی است که این تعامل منجر به رشد دو طرف تأثیر گذار و تأثیر پذیر شود.

‌ «استاد شهید دکتر محسن فخری زاده»

به نام یگانه عالم هستی

 

شکر آن یگانه ای را که امانت عقل را که آسمان و کوه ها از کشیدن بارش عاجز بودند، به دردانه هستی یعنی انسان عطا فرمود. عقل را رسالت دانستن بوده و جز اندیشیدن و آموختن مباشد.

بر آن بودیم تا جلساتی با محوریت فسلسفه و علم برگزار نماییم؛ به لطف الهی عصر امروز، اولین جلسه صمیمی از سلسله نشست های «علم و فلسفه» در دانشگاه تحصیلات تکمیلی علوم پایه( IASBS ) با حضور جمعی از اساتید و دانشجویان علاقمند برگزار گردید.

فلسفه علم مسئله ای بسیار مهم بوده است که متاسفانه در ایران غریب واقع شده است که این حیات فعلی خود را نیز مدیون اساتیدی همچون دکتر گلشنی،علامه محمدتقی جعفری ، دکتر سروش و آیت مصباح یزدی است.

بقول استاد گلشنی که درود خدا بر این انسان مجاهد باد، این رشته می‌توانست بسیار روشنگر باشد و زمینه‌های لازم را برای دانشجویان رشته‌های مهندسی و علوم‌پایه و غیره فراهم کند؛ همان‌طور که در آمریکا صورت گرفته است. در آمریکا که قبلا رشته‌های مهندسی یا علوم‌پایه فقط دروس تخصصی خودشان را داشتند، ولی از حدود چهل سال پیش، دانشگاه‌های مهم آمریکا، مخصوصا بعضی دانشگاه‌های مهم در تکنولوژی مثل ام‌آی‌تی یا انستیتوی تکنولوژی کالیفرنیا، فلسفه و فلسفه علم را وارد کردند و اهمیت زیادی به آن دادند. در انگلیس هم بخش‌های فلسفه علم، در بعضی دانشگاه‌ها مثل کمبریج، آکسفورد و... دایر شده است و بسیار هم فعال هستند.

خب به یاری خدا و همراهی اساتید عزیز دانشکده فیزیک آقایان دکتر اسدیان، دکتر سیعیدیان و دکتر نیری اولین نشست صمیمی از از سلسله نشست های فلسفه و علم در دانشگاه تحصیلات تکمیلی علوم پایه به عنوان سومین دانشگاهی که در کشور به این مسئله ورود کرده است برگزار شد. شکرخدا استقبال خوبی توسط نخبگان و دانشجویان علاقمند صورت گرفت. همچنین مقرر شد تا جلسات هر دوهفته یکبار برگزار گردد.

خدایا تو خود مارا در این مسیر یاری کن...

 

 

معمولاً همه ما برای خود مقدار ی پس انداز و ذخایر بانکی داریم که پشتوانه کارهای ماست و مایه امید و آرامش خاطر است. اما در کنار آن مقداری پول در جیب داریم که آن را خرج میکنیم. این پس انداز پشتوانه و منشأ اصلی پولی است که خرج میکنیم فلذا کیفیت و کمیت این پس انداز و پشتوانه بانکی مان بسیار مهم است.

غرض آن نیست که علوم کاربردی را کوچک شماریم اما واقعیت قضیه این چنین است که در این داستان علوم پایه بمثل ذخایر بانکی ما بوده و علوم کاربردی همان پول درون جیب ماست که روزانه برای جامعه خرج میشود. جامعه به مهندس و پزشک نیاز دارد اما چنانچه علوم پایه نباشد پیشرفت ها و تغییرات مثبتی برای صنایع و سلامت و درمان اتفاق نمی افتد و حقیقتا نکته ای کاملا بجا است چنانچه بگوییم اگر علوم پایه نباشد، پشتوانه این هزینه کرد از بی خواهد رفت فلذا در حقیقت مایه و ریشه اصلی این علوم، علوم پایه است.

از همین جهت و نیز نگاهی به جوامع پیشرفته می توان گفت هر کشوری که امروزه پیشرفتی کرده است بلاشک دلیل آن توجه و سرمایه گذاری بر روی همین مهم بوده است.

 

 

بحث علوم پایه خیلی مهم است منتها چون دستاورد حاضر و آماده ای که برای نسل جوان کشور ملموس باشد برایش وجود ندارد، فلذا گرایش به آن در بین دانشجویان و کسانی که انتخاب رشته می کنند، کم است. از همین جهت است که میباید ترتیبی داده بشود تا گرایش به این دانش های علوم پـایـه یـک گرایش بهتری، و گرم تری از ســـوی دانشجویان و دانش آموزان باشد.

1- علوم پایه، هم نیاز دارد به سرمایه گذاری دولت؛ چون متأسـفانه دولت ها هر وقت مشکل مال پیدا می کنند، بعنوان اولین جاهایی که در بودجه حذف می شوند، عبارت است از همین بخش علم و فرهنگ و مانند این هاست؛ این ها هیچ مشـکل و دردسری 

ندارند اما اول بودجه این هـا را قطع می کنند؛ فی المثال یکی از دولت ها بودجه بخش های علمی را پنجاه درصد کاهش داده بود؛ این به معنی است که پنجاه درصد از فعالیت های علم کشور بایستی متوقف بشود. از همین جهت اهمیت حمایت دولت ها از حرکت علمی پدیدار می گردد؛ فلذا دولت باید کمک بکند، البته خود صاحبنظران و دانشمندان نیز باید دولت ها را در این مسئله کمک کنند. وزارت آموزش و پرورش نیز در این زمینه وظیفه ای مهم دارد؛ هدایت تحصیلی باید از آموزش و پرورش انجام بگیرد بطوری که بتوانند این جوانان را حرکت بدهند و هدایت تحصیلی را به سمت علوم پایه و مانند آن بصورت واقعی انجام دهند که امروزه متاسفانه در طرح های ایشان هدایت به سمت این علوم در جریان نیست. 
2- ما در علوم پایه باید سرمایه گذاری مستمر کنیم و حرکت ما حرکت پیشدستانه باشد؛ یعنی سعی کنیم به استقبال حقایق کشف نشده عالم برویم. حقایق بسیاری در عالم وجود دارد که کشف نشده، کمااینکه صدسـال پیش نیز خیلی از حقایقی که امروز کشـف شده، کشـف نشده بود؛ این حقایق در طبیعت وجود داشت اما کشف نشده بود. اینطور نیسـت که فرص کنیم که نیروی الکتریسیته تازه به وجود آمده باشد بلکه از اول که دنیا به وجود آمده، این بوده است، لکن کسانی آمدند و همت کردند، هوشمندی به خرج دادند و این را کشف کردند. ما باید بدنبال حقایق کشــف نشده عالم وجود باشیم؛ یک از کارهای اساسی ما این است.

فلذا بعنوان یک نکته بسیار مهم و پایان این مطلب، پرداختن به علوم پایه و علوم بنیادی این خصوصیت را دارد که جامعه علمی را به سمت کشف حقایق کشف نشده می کشاند؛ نه اینکه ما هم فقط صرفاً حول و حوش حقایقی که کشف شده است و حرکت های که دیگران انجام داده اند، حرکت کنیم.

به نام عالمِ مطلق هستی

به یاری حضرت اش تعالی بر آن شدیم تا در سلسله متن های در این وب علوم پایه الخصوص فیزیک را با نگرشی بنیادی از منظری با استفاده از رهنمود ها و کلام بزرگان بررسی کرده و با تبیین مطالبات ایشان مسیری را برای این حرکت طراحی و برگزینیم.

البته که این حقیر کوچک تر از آن است که بعضی از مطالب ادامه را بیان کند لکن غرض آنست تا با استفاده از اندیشه و کلام بزرگان به بیان آرا شخصی خود جهت تطبیق با نسل جدید جامعه علمی و دانشگاهی پرداخته و مسیری جدید برای حرکت علمی با محوریت علوم پایه و خاصتاً فیزیک با این ملاحظه بیان کنم.

باشد که آن شاءاللّه مورد توجه حضرتش قرار گیرد.

به نام آنکه تنها او هست و جز او نیست

شکر آن یگانه را که امانت عقل را که آسمان و کوه ها از کشیدن بارش عاجز بودند، به دردانه هستی یعنی انسان عطا فرمود. عقل را رسالت دانستن است و دانستن وقتی به غایت خود می رسد که عشق را در دل بنگارد. عشق او که سراپا مهر است و محبت و ندارد جز خوبی و لطافت. عزیزی که جز خیر خیل عاشقانش نخواهد و هرچه کند برخواسته از عشق است و عشق است و عشق.

 

به یاری حق برآن شدم که از این محیط جهت به اشتراک گذاری آراء شخصی ام در مقولات فیزیک، عرفان و فلسفه و فلسفه علم خصوصا مبانی فلسفی مکانیک کوانتومی استفاده کنم. باشد که از حظ راهنمایی اندیشمندان بهره ها ببرم.

به امید او که جز او هر امید باطل است.